Carnaval

Bij Karnevalswierts is het het hele jaar door carnaval. Maar waar komt dit gezellige volksfeest eigenlijk vandaan? Over de exacte oorsprong van carnaval zijn de meningen verdeeld. Karnevalswierts zet enkele theorieën over de ontstaansgeschiedenis van carnaval voor je op een rij.

Oorsprong van carnaval

Carnaval zou oorspronkelijk een heidens feest zijn, wat plaatsvond na de winter, bij de wisseling van de seizoenen. Er bestaat een theorie dat er werd gevierd dat de winter afgelopen was en men de lente verwelkomde. Dat vieren deed men door het eten wat nog over was van de winter op te eten voor het Grote Vasten en om te voorkomen dat het zou bederven. De carnavalskleding en het dragen van een masker zouden als doel hebben de boze (winter-)geesten te verjagen. Dit is dezelfde reden als het dragen van Halloween kleding kleding.

Carrus navallus

Een tweede verklaring zou zijn dat het oorspronkelijke feest van de Grieken afkomstig is. De Grieken vierden eind februari een driedaags feest ter ere van Dionysus (later Bacchus genoemd), het Anthesteria genoemd. Dionysos is de god van de wijn, landbouw, vruchtbaarheid, het plezier en de dans. Tijdens dit Dionysos-feest werd de eerste nieuwe wijn geschonken. Volgens de Griekse mythologie werd tijdens dit feest de god Dionysos op een scheepskar de stad Hellas binnengereden. Zo’n scheepskar werd in het Latijn "carrus navalis" genoemd, waar het woord carnaval van zou zijn afgeleid. De katholieke kerk zou tegen het heidense carnavalsfeest zijn geweest, vanwege de overgave aan de vleselijke, aardse lusten, en het hebben geprobeerd uit te bannen. Aangezien dat een onmogelijke klus leek te zijn, verbond de kerk het aan de vastenperiode.

Carnaval en de kerk

Een derde oorsprong van carnaval wordt direct toegekend aan de kerk en niet aan een heidens (vruchtbaarheids-)feest. In de Middeleeuwen zou de kerk het hebben ingesteld als overgangsritueel om de drempel naar het vasten voor Pasen te verlagen. De vastentijd wordt voorafgegaan door een soort anti-schepping om daarmee de afkeuring van een leven met een aards karakter op te wekken. De gewone mens kon enkele dagen ervaren wat het betekent als de duivel en de mens zelf regeren in plaats van God. Het feest had daarmee een opvoedkundige functie voor de gelovigen.

Betekenis carnaval en vastelaovend

Behalve de verklaring van het woord "carnaval" als verwijzing naar de scheepskar van Dionysos , zou het woord vanuit christelijke oorsprong een samentrekking zijn van de woorden "carne" en "vale". Dit betekent letterlijk "vlees" en "vaarwel" en is een verwijzing naar de vastenperiode. Een andere uitleg zou zijn dat het woord carnaval is afgeleid van de woorden "carne valere", wat "vlees regeren" betekent en verwijst naar de periode waarin vlees regeert. Deze uitspraak kan betrekking hebben op het eten van vlees, maar mogelijk ook de vleselijke lusten die in deze periode de overhand konden krijgen. In veel Limburgse dorpen en steden wordt het woord "vastelaovend" gebruikt in plaats van carnaval. Vastelaovend is afgeleid van het woord "Vastenavond", wat eveneens verwijst naar de vastenperiode tot Pasen.

Kijk voor de data van carnaval 2024 en carnaval 2025 verder op onze website.